TMMOB MIMARLAR ODASI ÖĞRENCI KAMPLARI
Enes İnceöz
Mimarlar Odası’nın öğrenci üyeleri için düzenlediği bir çok faaliyet mevcuttur; bunlardan birisi de kamplardır. Çoğunlukla yazları yapılan bu kampların amacı mimarlık öğrencilerinin yerinde deneyimleme yöntemiyle mimarlığı paylaştırmaktır. Öğrenci Kampları ile, Mimarlık bölümünde okuyan öğrencilerin katılımcı mimarlık ile tanışması yerel üretimi ve ona ait yaratıcılığı açığa çıkarmakta; mimarlığın toplumla buluşması sağlanmaktadır.
İkinci bir eğitim ve öğretim alanı olarak tanımlanan öğrenci kamplarının mimarlıkla ilgili alanlarda teorik ve pratik süreçlerin yaşam içerisinde değişik disiplinler, kullanıcılar ve karar vericilerle birlikte ele alınmaktadır. Mimarlık öğrencileri yaz kampı çalışmaları temel olarak dört alan üzerinde yapılacak fikir projelerinin koordine edilmesini kapsamaktadır. Yaz okulunun beşinci alanında ise, proje grupları içerisinde üretilen süreçlerin ulaşım planlaması ve kentsel ulaşım planı ile yeni proje alanlarının ilişkilendirilmesi süreci gerçekleşmektedir. Katılımcı öğrenciler dört ayrı grupta, bir yandan proje yürütücülerinin eşliğinde üretim sürecini koordine ederken, bir yandan da yürütücülerin ve yere ait unsurlar tarafından sunumları ile bir öğrenme süreci yaşamaktadırlar.
Yaz kampı çalışmaları kapsamında Mimarlar Odası birimlerinin mimarlığın toplumla buluşması ve mimarlık kültürünün yaygınlaşması için mimarlık ve halk buluşmaları, söyleşiler, geleneksel değerlerin paylaşılması, kültürel değerlerin yerinde deneyimlenmesi ve kültürel gezi programları gerçekleştirilmektedir. Atölye çalışmaları sonucunda ürünlerin toplumla buluşması ve tartışmaları, halk, yerel yönetim ve karar vericilerin katılımı ile gerçekleşmektedir.
PAÇVA TAŞ MEKTEP'TEN SÖYLEŞİ
Yaz kampı Rize’nin Fındıklı ilçesinde, yeni adıyla Yenimahalle eski adıyla Paçva köyünde yapıldı. Bölgenin etnik kökeni genelde Gürcü-Türk milletlerinin bir arada yaşadığı bir etnik kökene sahip. Kamp köyde bulunan taşımalı eğitime geçmeden önce kullanılan bir taş mektebin restorasyonunu, yeniden kazandırılmasını konu alıyor. Aslında bu kamptaki amaç hem kendimize bir şeyler katabilmek, hem de atıl durumdaki bu okulun yeniden kazandırılması için ön ayak oluşturmaktı. Köy halkı da bölgede bulunan bu taş mektebin artık kullanılamaz hale gelmesinden dolayı bir hayli üzgün. Atıl köy okulunun büyük bir kısmı taş ve tuğladan oluşmaktaydı.
Yerli halkın bizlere gösterdiği yoğun, sıcak, samimi bir ilgi vardı. Bizleri tanımayan insanlar orada bizlere evlerini açtılar, bizi misafir ettiler. Kendileri etkinlilik zamanında orada bulunmasalar bile ev sahipleri orada konaklamamıza izin verdiler. Mevcut okulda öğretmenlik yapmış olan hocalar vardı onlarla ve yerli köy halkıyla birlikte taş mektep hakkında bilgi edindik. Bu şekilde bir ön çalışmamız oldu.
Orada halkla iç içe bir süreç geçirdik. Yaklaşık 55 kişilik bir öğrenci ekibi vardı. Kamp yürütücülerimiz ve oda başkanlarımız ile birlikte bu sayı 65 kişiyi buldu. Biraz anlatmak gerekirse öğrenci ekibi olarak gruplara ayrıldık bu gruplar arasında tasarım grubu, sözlü tarih, rölöve-restorasyon, uygulama grubu olmak üzere 4 gruba ayrıldık.
Gruplara, hangi grupta görev almak istediğimize göre ayrıldık. Bu süreçte kamp yürütücülerimizden de yardım aldık. Örnek olarak tasarım grubu 20 kişiydi, bu 20 kişi de 4 ayrı gruba ayrıldı ve 4 farklı tasarım sundular. Rölöve restorasyon grubu aynı zamanda benim de bulunduğum gruptu. İlk olarak binanın sıfırlamasını yaptık, yani binanın rölövesinin alınabilmesi için yatay olarak bir kesitini aldık ben de bu konuda görev aldım. Sonra herkes bir cephenin rölövesini çıkardı, binanın yakınındaki camiye olan konumu ölçüldü, okula olan konumu ölçüldü, bu şekilde binada gerekli altlıkları oluşturarak tasarım grubuna gönderdik. Tasarım grubu da bu altlıkları kullanarak binanın yeni durumda nasıl olması gerektiğini çevre düzenlemesiyle birlikte çalışmasını tamamladı. Bu proje kapsamında peyzaj mimarları, tarih öğretmenleri, yönetmenlerin de bulunduğu bir ekip bize yardımcı oldu. Rölöve işlemi bittikten sonra binanın taş yapısını ortaya çıkarmak için raspa işlemleri başladı yani binanın sıvası soyuldu. Bu sırada binanın çatı için malzemeleri geldi. Bu malzemeler imece usulüyle yapının yakınına taşındı. Biz ayrıldıktan yaklaşık bir ay sonra çatı onarımı sona erdi ve bina korunur hale gelmiş oldu.
Tabi bu sırada bina atıl durumda olduğu için içerisi oldukça pisti. Biz grup çalışmasıyla içeriyi tamamen temizledik ve binayı içeride işlem yapılabilir hale getirdik. Binanın restütisyonunu yapabilmek için de sözlü tarih grubundan yardım aldık. Binanın içinde belirli bölgeleri kırarak “Eskiden nasıldı? Ne durumdaydı?” gibi sorulara cevap bulduk. Örnek olarak binada bir odunluğun çok önceden var olduğunu ancak mevcut durumda fonksiyonun kaybolduğunu sözlü tarih grubu sayesinde öğrendik.
Yaz kampının bana her şeyden öte kattığı en önemli şey, benim orada 55 yeni arkadaşım oldu. 14 şubenin katıldığı bu etkinlikte 14 ilden yeni arkadaşlar edinmiş oldum. Ayrıca rölöve nasıl alınır, restorasyon projesi nasıl çizilir, yani binanın eski ve yeni halini görsel olarak nasıl oluştururuz gibi sorulara cevap verebilecek hale geldim. Grup çalışması yapmayı öğrendim, grupça bir ortak fikir belirleyebilmeyi ve bu fikre uyum sağlamayı öğrendim. Ayrıca kıymetli hocalarımızın bilgilerinden deneyimlerinden faydalandım, bölgenin mimari ve yapı malzemesi literatürüne ait bilgi sahibi oldum. 9 günlük bir etkinliğin içinde bulunduk bu 9 günde yeri geldi eğlendik, yeri geldi güldük, yeri geldi üzüldük, ama 9 günün sonunda ortaya çıkardığımız ürünler paha biçilemezdi ve bizi oldukça memnun etti. Elde ettiğimiz bilgileri de yerli halkın görüşüne sunduk yani bir sergi düzenledik. Köy halkı bizden, yaptıklarımızdan çok mutlu oldular ve bizden memnun kaldılar hatta köyden hala görüştüğümüz insanlar olduğunu söyleyebilirim.
Tevfik Mutlu Kumantaş
